تفاوت های دو نوع مواد اعتیادآور یعنی مواد مخدر سنتی و محرک صنعتی و دلایل گرایش بیشتر جوانان به مواد مخدر صنعتی و شیمیایی، به ویژه شیشه قابل توجه و جالب است. مواد مخدر سنتی مثل تریاک، هروئین و سایر فرآورده های طبیعی، معمولا دارای آثار و عوارض جسمانی زودرس و مشخصی هستند. به طور مثال فرد مصرف کننده به سرعت تکیده و لاغر می شود. لب های سیاه و رنگ پوست تیره، خمیدگی قامت و چهره پژمرده، از دیگر علائم بارز و ظاهری معتادین به مواد مخدر است.

 

اما مصرف کنندگان شیشه، به جز تغییر در اندازه و ابعاد مردمک چشم، زخم های احتمالی در گوشه های کناری زبان و مقدار کمی لاغری، نشانه های جسمی مشخصی ندارند. پرحرفی، پرفعالیتی و پس از آن یاس و افسردگی، جزئی از تغییرات رفتاری مصرف کنندگان است. بروز توهم و اختلالات شناختی و در نتیجه احتمال انجام رفتارهای پرخطر، از عوارض قطعی مصرف شیشه است که در درازمدت نمایان می شود. مصرف مواد مخدر سنتی نیاز به محل و وسائل خاصی دارد، در حالی که مواد صنعتی را می توان در هر محلی و با یک وسیله ساده و قابل حمل و مخفی کردن در جیب مصرف کرد. مواد مخدر سنتی دارای بوی مخصوص و قابل تشخیص هستند، در حالی که مواد محرک صنعتی غالبا دارای بو نبوده و اطرافیان قادر به تشخیص آن نیستند. از همه بدتر و مهم تر اینکه مواد مخدر سنتی دارای علائم خماری یا محرومیت از مواد هستند؛ به این معنی که معتاد پس از گذشت ۴ تا ۱۲ ساعت از آخرین مصرف دچار علائم ناخوشایندی مثل آب ریزش از چشم و بینی، بی قراری، دردهای عضلانی، مشکلات گوارشی به صورت دل پیچه و اسهال و در نهایت تشنج خواهد شد اما در مورد مصرف شیشه معمولا مدت های طولانی و حتی تا یک ماه پس از آخرین مصرف، علائم محرومیت از مواد یا خماری بروز می کند. به همین دلیل خانواده ها و اطرافیان به ندرت می توانند اعتیاد عزیزان شان به شیشه را تشخیص دهند و در صورت شک کردن، به دلیل عدم آگاهی از نحوه خماری در شیشه تصور می کنند که فرد مورد نظر معتاد نیست چراکه دچار علائم خماری نشده است. در ادامه نگاهی به انواع مختلف مواد صنعتی و خصوصیات آن ها می اندازیم.
کریستال

دى متامفتامین هیدروكلرید یا به زبان عامیانه كریستال یك ماده قدرتمند، اعتیادآور، مخدر محرك و به شكل تركیبى و مصنوعى است. كریستال به شكل بزرگ و شفاف و مانند كریستال هاى واقعى و به رنگ هاى صورتى، آبى و سبز یافت مى شود. این ماده همچنین در خیابان به اسامى «مت»، «تینا» و در بعضى مواقع «آیس» و «شیشه» شناخته شده است. افرادى كه در كارنامه خود به دنبال تنوع هستند رو به این ماده مى آورند. كریستال اغلب به صورت تفریحى براى بالابردن و وسعت دادن به لذات جنسى و در بعضى موارد براى بیدار ماندن مصرف مى شود.

مانند دیگر انواع متامفتامین ها، كریستال معمولاً به شكل هاى سیگارت، بلعیدنى، مایع خوراكى یا تزریقى و در موارد نادر حتى به صورت شیاف مقعدى استعمال مى شود. اثر كریستال هم مانند هر نوع ماده دیگرى در اشخاص مختلف متفاوت و وابسته به عواملى چون سایز، وزن، سلامت فرد، مقدار مصرف، روش استفاده و سابقه مصرف دارد. همچنین عوامل محیطى تاثیر این ماده را در فرد تحت الشعاع قرار مى دهد و اینكه فرد به تنهایى یا در جمع و در مهمانى مواد مصرف كرده باشد مى تواند در این تجربه تاثیر بگذارد. كریستال یا شیشه محرك بسیار قوى است كه فعالیت هاى مركزى سیستم عصبى را سرعت مى دهد. اگرچه گزارش كمى از مرگ و میر ناشى از استعمال مستقیم كریستال شده است ولى باید این نكته را مورد توجه قرار داد كه این ماده بسیار اعتیادآور و نسبت به دیگر آمفتامین هاى دیگر از نظر اجتماعى، عاطفى، روانى و حتى تحركى آسیب بیشترى به فرد وارد مى كند. استفاده دوز بالاى كریستال مى تواند موجب آسیب مهلك در رگ هاى مغزى و در نهایت مرگ شود. دیگر تاثیرات فیزیكى معمول ناشى از استعمال كریستال شامل موارد زیر اند: خشكى دهان، افزایش سرعت تنفس، سردردهاى طاقت فرسا، حالت تهوع، تعرق بیش از اندازه بدن، سرگیجه، بالارفتن فشارخون، بالارفتن حرارت بدن ، تپش قلب، خشكى، سوزش و ترك لب ها، بزرگ شدن مردمك چشم، سیاهى رفتن چشم، لرزش دست ها و انگشتان. استعمال كریستال روى رفتار شخص نیز تاثیر مى گذارد: افزایش حركت هاى فیزیكى، نوعى حالت سرخوشى ، ناآرامى، اضطراب و دلواپسى، پرخاشگرى، خشونت و رفتار خصمانه، بیخوابى شدید، حمله هاى ناگهانى هراس و اضطراب پارانویا (جنون سوءظن) همراه با توهم، نشاط و دلخوشى بیش از حد، پرچانگى، تكرار حرف ها و كارهاى ساده، تغییر ناگهانى در رفتار و گفتار و اختلال در درك، اختلال و بى نظمى در وظایف كلیه و ریه، بى اشتهایى و در نتیجه سوء تغذیه و كم وزنى مفرط، عوارض قلبى.
کراک

مواد شیمیایی کوکائین هیدروکلورید با نام کراک شناخته می شوند. عده ای از افراد مبتلا به این مواد با انجام عملیات شیمیایی خاصی هیدروکلورید را از این مواد جدا می کنند که این عمل باعث تقویت و شدید اثر این مواد می شود. کراک فرم تقویت شده کوکایین به صورت جامد است و به این دلیل کراک نام گرفته که موقع گرم شدن و استنشاق کردن می شکند. با توجه به این که این ماده به صورت آماده موجود است، افراد معتاد نیازی به تجهیزات شیمیایی برای تقویت این مواد ندارند و می توانند آن ها را به راحتی در بسته هایی اغلب ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلی گرمی خریداری کنند که هر بسته برای ۲ تا ۳ استنشاق کافیست. در دهه ۷۰ میلادی کوکائین ماده بسیار گرانی بود و کمتر استفاده می شد ولی با ابداع کراک ارزان قیمت، توان خرید این ماده آسان شد و عده زیادی از معتادان به سمت این مواد کشیده شدند. عواملی مثل راحتی مصرف و راحتی پنهان کردن این مواد نیز باعث افزایش شدید استفاده از آن ها شد. اداره کل آزمایش قدرت مواد مخدر تخمین زده اند که قدرت کراک ۷۵ تا ۹۰ درصد قوی تر از کوکایین است. در زیر لیستی از تاثیرات جسمی کوکائین ذکر شده است: تغییر در فشار خون ضربان قلب و تنفس، حالت تهوع، استفراغ، اضطراب، تشنج، بیخوابی، بی اشتهایی که باعث سوء تغذیه و کم شدن وزن می شود، عرق سرد، باد کردن و خون ریزی پوسته غشا ماده مخاطی، بی قراری، آسیب به حفره بینی، آسیب به ریه و حمله های قلبی.

به دلیل اینکه کراک فورا وارد مغز می شود شانس ایجاد کما و مرگ بسیار زیاد است. اثر کراک پس از ۵-۷ دقیقه فورا از بین می رود و فرد معتاد می خواهد فشار عصبی را با استفاده بیشتر این مواد از بین ببرد و این چرخه باعث ایجاد اعتیاد مفرط به این مواد می شود.

 
ال اس د ی

ال. اس. دی. که نام کامل آن لیزرژیک اسید دی‌اتیل‌آمید می باشد، از مواد توهم‌زاست که در قارچ ارگو وجود دارد. ال. اس. دی. سبب ایجاد اختلال در خلق و خوی فرد می‌شود، شناخت زمان و مکان را مختل، فرد را دچار خوشی بی‌جا، خودستایی، احساس سبکی و بی‌وزنی، هذیان و افسردگی کرده و ممکن است مصرف کننده را به خودکشی و آدم‌کشی بکشاند. با مصرف ال. اس. دی. توهم‌های بینایی و شنوایی دست می‌دهد و اشباح خیالی جای خاصی در ذهن فرد باز می‌کنند. به دلیل خاصیت توهم‌زایی شدید ال.اس.دی باید آن را یکی از مواد بسیار خطرناک تلقی کرد که نسل جوان را در معرض تهدید قرار داده است.
اکستاسی

اکستازی از نوعی آمفی تهیه میگردد و در قالب قرص هایی به اشكال و اندازه های گوناگون گرد، كپسول و مایع موجود است. این ماده توهم زاست و معمولا با نشاسته، پودر تالك و رنگ، كافئین، آمفی تامین و افدرین تركیب گشته و اثر آن ۲۰ دقیقه پس از مصرف ظاهر می گردد. اكستاسی هم محرك است و هم توهم زا. افزایش انرژی و حس خوشی، تشدید اصوات و رنگ ها و احساسات در ذهن فرد، افزایش ضربان قلب، افزایش اعتماد بنفس و خودستایی، احساس تهوع، اضطراب، احساس صمیمیت با دیگران، ساییدن دندان ها به یكدیگر، كاهش اشتها، تعریق، احساس شدید لذت، گرمی و شادی، از اثرات این روانگردان است و مصرف آن شما را به رقصیدن وا می دارد. چون بیشتر در كلوب ها از آن استفاده می گردد و در پی فعالیت شدید مانند رقصیدن، سبب افزایش شدید گرمای بدن می شود و فرد برای رفع تشنگی ممكن است آب فراوان بنوشد كه این خود سبب رقیق شدن بیش از حد خون و از میان رفتن تعادل سدیم خون شده و موجب تورم اعضاء بدن همچون مغز و در نهایت مرگ فرد می شود.

 
آمفیتامین

به شکل گرد سفید رنگ و یا خاكستری، كپسول یا قرص است و برای آن كه قابل دود كردن گردد آن را كریستالیزه می كنند. نحوه استعمال این مخدر به صورت استنشاق، دود كردن، تزریق و یا حل درون مایعات خوراکی است و اثرات آنی آن مانند هیجان زدگی، اعتماد بنفس بالا، افزایش هوشیاری، ازدیاد انرژی، كاهش اشتها و بی خوابی ۳ الی ۴ ساعت بعد ظاهر می گردد. دركوتاه مدت سبب احساس اضطراب، افسردگی و خستگی پس از استعمال می شود و افزایش ضربان قلب و تنفس، اختلال در دید، خشكی دهان، سرگیجه و خشونت، مرگ ناگهانی و سكته قلبی از جمله اثرات بعدی آن است. استعمال آمفیتامین در دراز مدت سبب توهم، وحشت زدگی، كاهش وزن، آسیب به مغز و حافظه، تشنج و مرگ می گردد.
جی اچ بی

شکل ظاهری آن به صورت مایعی بی رنگ و بی بو داخل بطریهای كوچك ویا بصورت كپسول است و نحوه استعمال اش خوراکی می باشد. مقادیر كم آن اثرات شبیه الكل دارد و مصرف زیادش به مانند اكستاسی عمل می كند. تهوع، خواب آلودگی، احساس گم گشتگی، تشنج و مشكلات تنفسی از خطرات استعمال جی اچ بی اند.